Polscy użytkownicy marihuany: Zrozumieć, nie karać. Przełomowy raport Fundacji 420.

23 kwietnia 2025

Fundacja 420, Michała „Maty” Matczaka, prezentuje wyniki bezprecedensowego badania „Między potrzebą a kontrolą. Portret aktywnych użytkowników marihuany w Polsce”. Raport, oparty na danych od blisko 18 000 osób zebranych za pomocą narzędzia wspierającego redukcję szkód – aplikacji Cannabe – dostarcza wglądu w życie regularnych użytkowników konopi. Publiczna prezentacja raportu odbyła się wczoraj w Sejmie RP podczas posiedzenia Parlamentarnego Zespołu ds. Depenalizacji Marihuany, któremu przewodniczą posłowie Ryszard Petru i Klaudia Jachira. W prezentacji i dyskusji udział wziął Michał 'Mata' Matczak.

Badanie, realizowane przez firmę RiskSense, zebrało ponad pół miliona odpowiedzi udzielonych przez użytkowników aplikacji. Choć jego wyniki nie opisują całej populacji polskich użytkowników marihuany, to skupiają się na osobach używających jej regularnie – tych, których najdotkliwiej dotyka obecne prawo i którzy najczęściej stają się obiektem stygmatyzacji. Przedstawia ich jako zwykłych ludzi, często młodych, zmagających się z trudnościami, dla których marihuana bywa sposobem radzenia sobie, a nie celem samym w sobie.

Kluczowe wnioski z raportu:

Wbrew stereotypom, wielu użytkowników aktywnie monitoruje swoje zdrowie (35%) i deklaruje chęć ograniczenia (31%) lub zaprzestania używania (25%). Około 68% wyraża motywację do zmiany swoich nawyków. Pokazuje to potrzebę dostarczania narzędzi wspierających, a nie tylko sankcji.
Raport pokazuje, że regularni użytkownicy to w dużej mierze młodzi dorośli (20-30 lat) i nastolatkowie (15-19 lat). Ich motywacje do używania marihuany są złożone – obok relaksu czy spotkań towarzyskich, często pojawia się chęć radzenia sobie ze stresem, lękiem, nudą czy problemami osobistymi.
Wczesny wiek inicjacji (ponad 2/3 badanych zaczęło regularnie używać przed 19 r.ż.) oraz wyniki testów przesiewowych wskazujące na ryzyko problemowego używania u znacznej części badanych (ok. 60% wg CUDIT-R, co jest wskaźnikiem potrzeby wsparcia, nie diagnozą) podkreślają pilną potrzebę edukacji i działań z zakresu redukcji szkód, a nie kryminalizacji.W żadnym z krajów, w których została wprowadzona depenalizacja nie zwiększyło się grono osób używających marihuany.
Raport zawiera zanonimizowane portrety użytkowników, które pokazują ludzką twarz za statystykami. Są to historie studentki przytłoczonej lękiem i presją, młodego człowieka szukającego ucieczki od domowych konfliktów i braku perspektyw, pracownika próbującego odreagować stres zawodowy, nieśmiałej nastolatki używającej marihuany dla dodania sobie odwagi w grupie, czy osoby zmagającej się z wypaleniem zawodowym i kryzysem w związku. Te historie dobitnie pokazują, że zamiast potępienia, osoby te potrzebują zrozumienia i realnego wsparcia.

Wyniki badania kontrastują z rzeczywistością prawną w Polsce. Każdego roku tysiące osób, w większości młodych, jest zatrzymywanych za posiadanie niewielkich ilości marihuany, często na własny użytek (dane z lat ubiegłych wskazują na ponad 30 tys. postępowań rocznie z art. 62 UoPN, a analizy sugerują, że większość dotyczy drobnych ilości). Skutkuje to nie tylko ogromnymi kosztami dla państwa, ale przede wszystkim łamaniem życiorysów, stygmatyzacją i utrudnianiem dostępu do edukacji czy pracy – zamiast oferowania potrzebnej pomocy. Raport Fundacji 420 dostarcza argumentów za pilną zmianą tej polityki w kierunku depenalizacji i skupienia się na zdrowiu publicznym.

Uważamy, że złagodzenie restrykcji powinno iść w parze z edukacją zdrowotną oraz dostępem do leczenia. Zmniejszenie kar za posiadanie marihuany może przyczynić się do tego, że więcej osób odważy się poszukać pomocy, a środki przeznaczane obecnie na egzekwowanie restrykcyjnego prawa mogłyby zostać przekierowane na skuteczną edukację i leczenie. To właśnie ten argument warto przedstawiać politykom wszystkich opcji – zmniejszenie represji i zwiększenie pomocy oraz monitorowania efektów.

Michał "Mata" Matczak, założyciel i prezes Fundacji 420

Pierwsza publiczna prezentacja raportu "Między potrzebą a kontrolą. Portret aktywnych użytkowników marihuany w Polsce" odbyła się podczas posiedzenia Parlamentarnego Zespołu ds. Depenalizacji Marihuany, któremu przewodniczą posłowie Ryszard Petru i Klaudia Jachira. Spotkanie miało miejsce w środę, 23 kwietnia 2025 r., o godzinie 16:00 w Sejmie RP. W prezentacji i dyskusji udział wziął Michał 'Mata' Matczak, inicjator powołania i prezes Fundacji 420. Dołączyły do niego także autor raportu, oraz twórca aplikacji Cannabe – Maciej Skorko.

Pełny raport "Między potrzebą a kontrolą. Portret aktywnych użytkowników marihuany w Polsce" dostępny jest do pobrania ze strony Fundacji 420

Fundacja 420 została założona przez Michała „Matę” Matczaka 20 kwietnia 2022 roku, w Międzynarodowy Dzień Konopi. Jej głównym celem jest inicjowanie publicznej debaty na temat depenalizacji marihuany w Polsce oraz obalanie stereotypów związanych z jej użytkownikami. Fundacja skupia się na edukacji społeczeństwa, promowaniu odpowiedzialnego korzystania z konopi oraz wspieraniu inicjatyw artystycznych i naukowych, które przyczyniają się do zmiany postrzegania tej rośliny w przestrzeni publicznej.